ΣΥΝΕΧΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ : Αυτοάνοσα και Μη Αυτοάνοσα Νοσήματα στό στόμα

Ημερίδα για τα Αυτοάνοσα και Μη Αυτοάνοσα Νοσήματα στό στόμα

Νέες εξελίξεις Γνώσεις και Θεραπείες

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο κυττάρων και άλλων στοιχείων και ο φυσιολογικός ρόλος του συστήματος είναι να προστατεύει τον οργανισμό και να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και άλλα μικρόβια που εισβάλλουν στο σώμα .

 Όταν κάποιος πάσχει από ένα αυτοάνοσα νόσημα, το ανοσοποιητικό του σύστημα λανθασμένα επιτίθεται εναντίον του ίδιου του σώματός του, στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανά του.

Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα,, καθένα από τα οποία μπορεί να προσβάλλει τον οργανισμό με διαφορετικούς τρόπους.

 Για παράδειγμα, η αυτοάνοση αντίδραση στρέφεται εναντίον του εγκεφάλου στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας και εναντίον του εντέρου στη νόσο του Crohn.

 Σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, οι ιστοί και τα όργανα που προσβάλλονται μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, όλοι όμως πάσχουν από την ίδια νόσο..πχ  Ένας ασθενής με "Λύκο" μπορεί να έχει προσβολή του δέρματος και των αρθρώσεων, ενώ κάποιος άλλος (να έχει προσβολή) του δέρματος, των νεφρών και των πνευμόνων.

 Τέλος, η βλάβη που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε ορισμένους ιστούς μπορεί να είναι μόνιμη, ή και παροδική. 

Μεταδοτικότητα αυτοάνοσων  νοσημάτων:

 Ποτέ δεν έχει αποδειχθεί ότι κάποιο αυτοάνοσο νόσημα είναι μεταδοτικό, ότι «κολλάει». Τα αυτοάνοσα νοσήματα δε μεταδίδονται σε άλλους ανθρώπους όπως οι λοιμώξεις. και δεν σχετίζονται με το σύνδρομο επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS), ούτε συνδέονται με οποιαδήποτε  τρόπο με τον καρκίνο.

Κληρονομικότητα και αυτοάνοσα νοσήματα:

Τα γονίδια που κληρονομούν οι άνθρωποι συνεισφέρουν στην προδιάθεση για την εκδήλωση κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος. Κάποιες νόσοι, όπως η ψωρίαση, μπορούν να εμφανιστούν σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα πως ένα συγκεκριμένο γονίδιο ή ομάδα γονιδίων προδιαθέτει τα μέλη αυτής της οικογένειας για την εμφάνιση ψωρίασης.

Δηλαδή τα μέλη αυτής της οικογένειας έχουν μια μεγαλύτερη τάση ή πιθανότητα να εμφανίσουν αυτοάνοσα νοσήματα από ότι ο γενικός πληθυσμός. Για να εμφανίσουν όμως δε φτάνουν τα γονίδια, χρειάζεται να δράσουν και άλλοι παράγοντες. Επιπλέον, ορισμένα μέλη μιας οικογένειας μπορεί να κληρονομούν και να έχουν της ίδια ομάδα μη φυσιολογικών γονιδίων και όμως να εμφανίσουν διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα. Για παράδειγμα, ένας πρώτος ξάδελφος μπορεί να έχει Λύκο, ένας άλλος Δερματομυοσίτιδα και μια από τις μητέρες να έχει Ρευματοειδή αρθρίτιδα.

 Παράγοντες επηρεασμού ενός Αυτοάνοσου Νοσήματος:

Είναι γνωστό ότι κάποια αυτοάνοσα νοσήματα πρωτοεμφανίζονται ή επιδεινώνονται από κάποια ερεθίσματα, όπως ιογενείς λοιμώξεις.

Πχ Το φως του ήλιου όχι μόνο ενεργοποιεί το Λύκο, αλλά μπορεί να επιδεινώσει την πορεία της νόσου.

Έχει παρατηρηθεί ότι το stress και τα έντονα ψυχολογικά προβλήματα επηρεάζουν τόσο στον χρόνο έναρξης αλλά και στην βαρύτητα των κλινικών συμπτωμάτων των  αυτοάνοσων νόσων  . 

Ποίοι Προσβάλλονται από τ΄ Αυτοάνοσα Νοσήματα :

Τα αυτοάνοσα νοσήματα επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και εκδηλώνονται συχνότερα στις γυναίκες.

Πολλά από τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι σπάνια ενώ ορισμένα εμφανίζονται συχνότερα σε ορισμένους πληθυσμούς όπως για παράδειγμα, ο "Λύκος" είναι συχνότερος στις γυναίκες αφρικανικής και ισπανικής καταγωγής απ' ότι στις γυναίκες της καυκάσιας φυλής που προέρχονται από την Ευρώπη.

 Σχεδόν όλα τα όργανα και  συστήματα μπορεί να νοσήσουν από αυτοάνοσα νοσήματα

Πχ Νευρικό Σύστημα (πχ Σκλήρυνση κατά Πλάκας ,Βαριά Μυασθένεια , Αυτοάνοσες Νευροπάθειες Σύνδρομό Guillain-Barré )

Αίμα (πχ Αυτοάνοση Αιμολυτική Αναιμία ,Κακοήθης Αναιμία , Αυτοάνοση Θρομβοκυτταροπενία

Αιμοφόρα Αγγεία( πχ Κροταφική Αρτηρίτιδα ,Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο ,Αγγειίτιδες όπως η Κοκκιωμάτωση Wegener ,Νόσος του Αδαμαντιάδη Behçet. )

Ενδοκρινείς Αδένες(πχ Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου Ι ,Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto , Αυτοάνοση ωοθηκίτιδα και ορχίτιδα ,Αυτοάνοση νόσος των επινεφριδίων αδένων. ) Γαστρεντερικό Σύστημα (πχ Νόσος του Crohn ,Ελκώδης Κολίτιδα , Πρωτοπαθής Χολική Κίρρωση , Αυτοάνοση Ηπατίτιδα. )

Δέρμα (πχ Λεύκη , Ψωρίαση ,  Ερπητοειδής Δερματίτιδα , Πέμφιγα + πεμφιγοειδές

Νόσηση Πολλών Οργάνων στα οποία περιλαμβάνονται και αυτά  του μυοσκελετικού συστήματος, δηλαδή μύες, αρθρώσεις, τένοντες κ.α.(πχ Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα ,Ρευματοειδής αρθρίτιδα ,Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος ,Σκληρόδερμα , Πολυμυοσίτιδα ,Δερματομυοσίτιδα ,Σύνδρομο Sjogren. )

Τα νοσήματα με ανοσολογική παθογένεση έχουν ταξινομηθεί σε 2 ομάδες: Ι. αυτοάνοσα, και ΙΙ. μη-αυτοάνοσα.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα του στόματος αποτελούν μια μεγάλη ομάδα νόσων που εκδηλώνονται με βλάβες στο βλεννογόνο του στόματος, αλλά και σε άλλους βλεννογόνους, το δέρμα, καθώς και άλλα όργανα και συστήματα.

Τα μη-αυτοάνοσα είναι εκείνα που στην παθογένεση τους εμπλέκονται ανοσολογικοί μηχανισμοί, χωρίς να πληρούν όμως όλα τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν αυτοάνοσα.

Πολλά από τα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται με κλινικά συμπτώματα στο στόμα, είτε αποκλειστικά μόνο σ΄ αυτό είτε και σε αυτό με άλλοτε άλλου βαθμού βαρύτητα.

Οι βλάβες στο στόμα και στις 2 ομάδες των νόσων είναι τις πιο πολλές φορές οι πιο πρώιμες ή και μοναδικές για πολύ καιρό, ώστε τα διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα που ανακύπτουν να είναι μεγάλα.

Νοσήματα όπως οι άφθες, το σύνδρομο Αδαμαντιάδη-Behçet, ο ομαλός λειχήνας, το σύνδρομο Sjögren, η πέμφιγα, το πεμφιγοειδές των βλεννογόνων, ο ερυθηματώδης λύκος, αποτελούν συχνά διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα.

Η μεγάλη πρόοδος στη Μοριακή Βιολογία οδήγησε στην ανάπτυξη τεχνικών μελέτης των αυτοάνοσων νόσων έτσι ώστε  πέραν των κλινικών και ιστοπαθολογικών κριτηρίων   η  διάγνωση να βασίζεται  πλέον σε  ανοσολογικά και μοριακά ευρήματα.

Στην ημερίδα αυτή διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με μεγάλη εμπειρία, ανέπτυξαν όλες τις πρόσφατες εξελίξεις στην παθογένεση, τα νέα διαγνωστικά κριτήρια, κλινικά και εργαστηριακά, και  σκιαγράφησαν το θεραπευτικό περίγραμμα, με παλαιά και νέα φάρμακα.

Την ημερίδα οργάνωσε , ο επί 40 έτη  Δάσκαλος των Οδοντιάτρων αειθαλής διεθνούς φήμης καθηγητής Στοματολογίας Λάσκαρης Γεώργιος .

Την ημερίδα λάμπρυνε  ως προσκεκλημένος ειδικός ομιλητής, ο Καθηγητής και Διευθυντής του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας του Παν. της Γενεύης (Ελβετία) και κορυφαίος διεθνώς ερευνητής, του καρκίνου του στόματος σε μοριακό και γενετικό επίπεδο, Θάνος Χαλαζωνίτης.

Η ημερίδα  βοήθησε τόσο τους ειδικούς Στοματολόγους αλλά και τους γενικούς Οδοντιάτρους ώστε να εφοδιασθούν με νέες γνώσεις που θα σηματοδοτήσουν περαιτέρω επιστημονικές διαδικασίες προς όφελος των ασθενών.

Σαν  επιγραμματικό συμπέρασμα της ημερίδας είναι   ,ότι , λίγο πολύ  στα αυτοάνοσα νοσήματα υπάρχει  μεγάλη πρόοδος στην έγκαιρο διάγνωση μέσω ανοσολογικών και μοριακών μεθόδων η οποία  έχει οδηγήσει στην έγκαιρο έναρξη της όποιας θεραπείας .

Το αποτέλεσμα είναι ότι στα περισσότερα  σοβαρά νοσήματα έχει αυξηθεί το ποσοστό επιβίωσης,  έχει μειωθεί  η θνησιμότητα και βέβαια  η βαρύτητα των κλινικών συμπτωμάτων.

Στις σχετικά  αθώες  αλλά  επώδυνες βλάβες όπως είναι οι άφθες στο στόμα,   δεν υπάρχει  αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των αλλά  ούτε και στα  φάρμακα θεραπείας

Αναλυτικά για τις άφθες στο στόμα θα  αναφερθούμε στην επόμενη ανάρτηση λίαν συντόμως.

 Συντάκτης

Κριτσωτάκης Σταύρος

Χειρ. Οδοντίατρος

Επιμέλεια

Κριτσωτάκη Μαρία Ειρήνη

Φοιτ. Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ