ΚΑΚΟΣΜΙΑ του ΣΤΟΜΑΤΟΣ Ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα

 ΚΑΚΟΣΜΙΑ 

Αιτιολογία - Τρόποι Αντιμετώπισης 

       Πολλές φορές μπορεί να σας έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι κάποιος προσπαθεί να σάς αποφύγει ενώ προσπαθείτε να τον πλησιάσετε ή να του μιλήσετε . Είτε απομακρύνεται είτε στρέφει αλλού το πρόσωπο του.

Τις περισσότερες φορές ή αιτία είναι ή κακοσμία της αναπνοής σας .

Αυτό το πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει και πρόβλημα στις σχέσεις των ζευγαριών.

Το 50-60% του πληθυσμού υποφέρει από το πρόβλημα της κακοσμίας της αναπνοής. Παρατηρούμε πάντως μια ισορροπία μεταξύ των ποσοστών ανδρών και ανδρών.

Τις περισσότερες φορές ή κακοσμία προέρχεται από το στόμα και την γύρω περιοχή.

Οφείλεται σε βακτηρίδια του στόματος πού διασπούν τις διάφορες τροφές .

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Η κακοσμία του στόματος οφείλεται σε μικρόβια   . Τά μικρόβια αυτά δεν «κολλιούνται» από άλλον άνθρωπο με φιλί.

Αυτά τα μικρόβια ζουν χωρίς να μας δημιουργούν πρόβλημα στην στοματοφαρυγγική κοιλότητα. Οί άνθρωποι των οποίων ή αναπνοή είναι δύσοσμη , δέν έχουν διαφορετική μικροβιακή χλωρίδα από τους άλλους ανθρώπους.  Τά μικρόβια αυτά χρειάζονται περιβάλλον στο οποίο απουσιάζει το οξυγόνο και γι’ αυτό λέγονται Αναερόβια.

Αυτός είναι ο λόγος πού δεν ζούνε στην επιφάνεια της γλώσσας αλλά αναπτύσσονται βαθιά ανάμεσα στις θηλές τις γλώσσας , τις πτυχές που υπάρχουν στα πλάγια της γλώσσας καθώς και σε κάθε σημείο της στοματικής κοιλότητας και της γύρω περιοχής το οποίο δεν έρχεται εύκολα σε επαφή με οξυγόνο, όπως βαθιές κοιλότητες από τερηδόνες στα δόντια , θύλακοι στα ούλα κλπ.

Αλλά δυστυχώς για λόγους αδιευκρίνιστους ακόμη, σε μερικούς ανθρώπους ,αυτά τά ειδικά Μικρόβια   ευρίσκονται σε πολύ υψηλούς αριθμούς και κάνουν εμφανή την ύπαρξη τους ως Κακοσμία του Στόματος.

Επειδή αυτά τά μικρόβια είναι φυσιολογική και κανονική χλωρίδα του στόματος, δεν μπορούμε να τά εξαφανίσουμε μόνιμα από την στοματική κοιλότητα , ούτε βουρτσίζοντας την γλώσσα, ούτε με αντιβιοτικά, ούτε με αντισηπτικά ούτε με άλλο μέσο.

Κάτω υπό ορισμένες συνθήκες αυτά τά βακτηρίδια διασπούν τις πρωτεΐνες , με πολύ υψηλούς ρυθμούς. Τά παράγωγα αυτά της διάσπασης έχουν οσμή χαλασμένου αυγού και άσχημη γεύση , καί οφείλονται σε διάφορα παράγωγα πού έχουν σχέση με ασταθείς ενώσεις του θείου όπως είναι π.χ. τά   Σουλφίδια και οί Μερκαπτάνες , οι οποίες εύκολα αποδεσμεύονται , διασπώνται καί εξατμίζονται , οπότε εύκολα καί γρήγορα γίνονται αντιληπτές από τους άλλους ανθρώπους σαν δύσοσμη απόπνοια.

Εάν χρησιμοποιήσουμε αντιβιοτικά, για την εξάλειψη αυτών των μικροβίων, μπορεί για λίγο διάστημα να απαλλαγούμε από το πρόβλημα , αλλά μετά το πρόβλημα θα επανέλθει , πιθανώς δριμύτερο , λόγω ανατροπής της ισορροπίας των μικροβιακής χλωρίδας στην στοματική κοιλότητα.

     Ο μόνος τρόπος για να μειώσουμε την δυσοσμία  , είναι να μειώσουμε την παραγωγή των Ασταθών θειικών Ενώσεων. Αυτό μπορεί να γίνει όχι με την μείωση των υπευθύνων μικροβίων αλλά μόνο με την μείωση των διαθεσίμων υπευθύνων τροφών.

ΘΕΩΡΙΕΣ

 Ποικίλες Θεωρίες έχουν αναπτυχθεί ,πού έχουν σχέση με Ορμονικές αλλαγές , ιστορικό θεραπείας μέ  χρήση αντιβιοτικών και φαρμάκων ενώσεων θείου, δημιουργούν ανισορροπία στα μικρόβια της στοματικής κοιλότητας  με αποτέλεσμα την υπερβολική ανάπτυξη αυτών των ειδικών μικροβίων.

Ακόμη και θεωρίες πού έχουν  σχέση με Γενετικές-Κληρονομικές  αδυναμίες του οργανισμού στην αντίσταση έναντι αυτών των μικροβίων, έχουν αναπτυχθεί, παρατηρώντας το ίδιο πρόβλημα στα μέλη μιάς οικογένειας.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ   ΠΟΥ ΧΕΙΡΟΤΕΡΕΥΟΥΝ  ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

 

Περιοχές πού απουσιάζει το οξυγόνο , στην περιοχή του στόματος , είναι σε θυλάκους βαθιά μέσα στα ούλα και σε εκτεταμένες τερηδόνες  στα δόντια. Τρυγία   (πέτρα) , οδοντική πλάκα, πυόρροια από τά ούλα, είναι επίσης μερικές αιτίες κακοσμίας.

Κενά ανάμεσα στα δόντια ,σπασμένες ή τρύπιες γέφυρες ή στεφάνες , κενά κάτω από παλιές γέφυρες , Μερικές ή Ολικές Οδοντοστοιχίες πού δεν εφαρμόζουν καλά, μαζεύουν υπολείμματα από τροφές και γίνονται αιτία κακοσμίας.

ΞΗΡΟΣΤΟΜΙΑ

  Αν   και σε μερικές περιπτώσεις ή ξηροστομία θα μπορούσε να θεωρηθεί «φυσιολογική»  στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν σαν αίτια:

Α) Φαρμακευτική αγωγή:
Πάνω από 400 είδη φαρμάκων προκαλει ξηροστομία.Τα φάρμακα  για την υψηλή πίεση , τα διουρητικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα  αντιϊσταμινικά , τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη , η ασπιρίνη  και πολλά άλλα προκαλούν ξηροστομία

Β) Ασθένειες:
Υπάρχουν ασθένειες που προσβάλλουν τους σιαλογόνους  αδένες οπως ο διαβήτης, η Πάρκινσον, ο ιός HIV του AIDS , το σύνδρομο Sjogren  ειναι μερικές ασθένειες απο τίς πολλές που προκαλούν ξηροστομία.
Γ) Η Ακτινοθεραπεία: Η έκθεση των σιαλογόνων σε ραδιενέργεια λόγω ακτινοθεραπείας  για μερικές μορφές καρκίνου προκαλεί προβλήματα στην λειτουργία τους και βέβαια στην ποσότητα παραγωγής του  σάλιου .
Δ) Η Χημειοθεραπεία:
Ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα αλλάζουν την ποιότητα του σάλιου  και το καθιστούν παχύρρευστο , γεγονός που δημιουργεί ξηροστομία.
Ε) Βλάβες των νεύρων που μπορεί να συμβούν κατα τούς τραυματισμούς της κεφαλής , του προσώπου , των γνάθων  η του λαιμού, δυνατόν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην λειτουργία των σιαλογόνων αδένων.


ΣΤ) Υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών  .

Ζ)Χρήση στοματικών διαλυμάτων πού περιέχουν αλκοόλ.

Η) Στοματική Αναπνοή

Θ) Ροχαλητό

Όταν νοιώθουμε το στόμα μας στεγνό , αυτό οφείλεται στο λιγότερο σάλιο πού έχουμε. Το σάλιο φυσιολογικά περιέχει Οξυγόνο και είναι  φορέας αντισωμάτων έναντι των μικροβίων, και είναι αυτό το οποίο  μας διατηρεί το στόμα μας υγιές και δροσερό.

Λιγότερο σάλιο σημαίνει περιβάλλον ιδανικό για αναερόβια μικρόβια , λόγω ελλείψεως οξυγόνου και λόγω ανεπαρκών αντιμικροβιακών παραγόντων.

Στην περίπτωση αυτή , αυτά  αυξάνονται , οπότε έχομε και μεγαλύτερη παραγωγή δύσοσμων χημικών ενώσεων και ενώσεων με  ξινό-πικρή γεύση.    

Αυτός είναι και ο λόγος πού το πρωί ή αναπνοή μας μυρίζει περισσότερο και η γεύση μας είναι απαίσια. 

Όλη την νύκτα πού η παραγωγή του σάλιου μας μειώνεται κατά 98% τά μικρόβια αναπτύσσονται μέσα σε αυτό χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα και τά αποτελέσματα της δράσεως των να είναι και πιο εμφανή.

 ΧΡΟΝΙΑ ΡΙΝΙΤΙΔΑ - ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ - ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ

Όταν ένα άτομο έχει χρόνια ρινίτιδα , φαρυγγίτιδα ή ιγμορίτιδα , βλέννα τρέχει και  καλύπτει το πίσω μέρος του ρινοφάρυγγα ,τον λάρυγγα και το πίσω μέρος της γλώσσας, εκεί πού υπάρχουν τά μικρόβια πού προαναφέραμε . Επειδή ή βλέννα περιέχει μεγάλη ποσότητα από πρωτεΐνες , τά μικρόβια αυτά έχουν συνεχώς πεδίο δράσεως και διασπάσεως αυτών των πρωτεϊνών σε δύσοσμα και πικρής γεύσης συστατικά.

Δυνατά αντιϊσταμινικά, για την μείωση της βλέννας, δεν βοηθούν , διότι το αποτέλεσμα του στεγνώματος της περιοχής , αυξάνει το πρόβλημα , λόγω αυξήσεως του πληθυσμού των μικροβίων.

Εμμέσως σε περιπτώσεις χρονίας ρινίτιδος , λόγω αναπνοής από το στόμα για μεγάλο χρονικό διάστημα της ημέρας αλλά περισσότερο την νύκτα, έχομε ξηροστομία και επομένως αύξηση του προβλήματος όπως προαναφέραμε.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Ορισμένες παθήσεις παράγουν αυτές καθαυτές δυσοσμία η άλλες περίεργες οσμές. 

Κακοσμία πού έχει σχέση με ουρία, ακετόνη, αμμωνία, κόπρανα, «φρούτα», γλυκιά χημική μυρωδιά  και άλλες περίεργες μυρωδιές πού δεν έχουν σχέση με κάπνισμα ή κατανάλωση ορισμένων φαγητών ή σκευασμάτων, μπορεί να έχουν σχέση με σοβαρές ασθένειες οι οποίες βεβαίως συνοδεύονται συνήθως και από άλλα συμπτώματα.

Τέτοιες παθήσεις πού έχουν σχέση με διάφορες συστηματικές νόσους είναι ό αλκοολισμός, ό διαβήτης ,οί ορμονικές διαταραχές , ή νεφρική ανεπάρκεια, παθήσεις των πνευμόνων ή του ήπατος και διάφορες άλλες όπως  προβλήματα του στομάχου ή του οισοφάγου(όπως καρκίνοι).

Επίσης ορμονικές αλλαγές, όπως κατά την διάρκεια των ημερών της εμμηνόρροιας,  θεραπεία με ορμόνες όπως οιστρογόνα, προγεστερόνη κλπ

ΤΡΟΦΕΣ – ΠΟΤΑ - ΦΑΡΜΑΚΑ

Διαιτολόγιο με υψηλό ποσοστό πρωτεϊνών επιδεινώνουν την κατάσταση. Τέτοιες τροφές είναι αυτές πού έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε  τυρί ,  γάλα , αυγά , γιαούρτι ,  παγωτά  , κρέας και ψάρι  .

Επίσης καφές με ή χωρίς καφεΐνη, ( όχι το τσάι )  επειδή περιέχουν υψηλά επίπεδα οξέων τά οποία βοηθούν τα μικρόβια  στην διάσπαση τών πρωτεϊνών με μεγάλη ταχύτητα.

Στην πραγματικότητα κάθε τροφή πλούσια σε κάθε είδους οξέα, όπως αναψυκτικά, χυμοί εσπεριδοειδών , χυμός τομάτας, χυμός γκρέϊπφρουτ , σόδες , φαγητό με πολύ λεμόνι ή ξύδι, εσπεριδοειδή κλπ.

Άτομα με μεγάλο ποσοστό μικροβίων πού διασπούν τους υδατάνθρακες (π.χ. ζάχαρη) , εκτός του ότι έχουν υψηλό αριθμό τερηδονισμένων δοντιών , βοηθούν στην διάσπαση των πρωτεϊνών και επομένως μεγαλώνουν το πρόβλημα.

Τροφές με σκόρδο, κρεμμύδι και μπαχαρικά, όπως τζατζίκι, σκορδαλιά , αλλαντικά κλπ επιδεινώνουν σε μεγάλο βαθμό την όλη κατάσταση.

Ποτά με αλκοόλ λόγω δευτερογενούς ξηροστομίας δημιουργούν πρόβλημα.

Ινσουλίνη , παραλδεϋδες , σκευάσματα με βιταμίνες σε μεγάλες δόσεις, ορμόνες και πολλά άλλα  δημιουργούν πρόβλημα κακοσμίας.

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Άλλοι παράγοντες όπως κάπνισμα, μάσημα καπνού, πολυφαγία σίγουρα δεν βοηθούν αλλά αντιθέτως επιδεινώνουν το πρόβλημα.

ΕΝ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙ 

 Η κακοσμία οφείλεται :
Α) Σε οδοντιατρικούς  παράγοντες. ( τερηδόνες, τρυγία(πέτρα), ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα κλπ και βέβαια με την στοματική υγιεινή.
Β) Σε παράγοντες που έχουν σχέση με την γενική υγεία( Ασθένειες, φάρμακα κλπ) που επηρεάζουν την παραγόμενη ποσότητα σάλιου  καθώς και τήν απόπνοια απο τούς πνεύμονες , στομάχι, ρινοφάρυγγα κλπ
Γ) Σε Διατροφικούς παράγοντες που έχουν σχέση  με το είδος , την συχνότητα και την ποσότητα των προσλαμβανομένων τροφών και ποτών και θα έλεγα και διαφόρων συνηθειών (π.χ. κάπνισμα )   .

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Α) Προσωπική φροντίδα.

Πρώτα από όλα βέβαια πρέπει να έχομε μια πάρα πολύ καλή υγιεινή με βούρτσισμα των δοντιών μετά από κάθε γεύμα . 

Τουλάχιστον 3 λεπτά βούρτσισμα και όχι 30-40 δευτερόλεπτα πού γίνεται συνήθως. Ιδιαίτερη προσοχή στο βούρτσισμα των δοντιών στο σημείο με την ένωση τους με τά ούλα  .

Βούρτσισμα πριν και μετά από τον ύπνο είναι απαραίτητο.

Η χρήση οδοντικού νήματος και ειδικών οδοντογλυφίδων και μεσοδοντίων βουρτσών και βοηθημάτων  βοηθά πάρα πολύ.

Αν δεν μπορείτε να πλύνετε τά δόντια σας αμέσως μετά το φαγητό , ξεπλύνετε το στόμα σας δυνατά και πολλές φορές ώστε να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν περισσότερα υπολείμματα από τις τροφές.

Μασάτε τσίχλα (χωρίς ζάχαρη) με  ξυλιτόλη συχνά και ειδικά μετά το φαγητό.

Αποφύγετε να τρώτε τροφές πού κολλάνε επάνω στα δόντια όπως είναι γαριδάκια , γλυκά κλπ.

Το βούρτσισμα της γλώσσας βοηθά αλλά όχι τόσο  όσο πιθανώς νομίζει κανείς.

Αρωματικά της αναπνοής ή του στόματος , στοματοπλύματα ή “φθηνές” οδοντόκρεμες αμφιβόλου ποιότητος και αποτελεσματικότητας, τσίχλες , καραμέλες, κανέλες ,γαρύφαλλα, μαϊντανοί, δυόσμοι κλπ , το μόνο πού κάνουν είναι να σκεπάζουν το πρόβλημα εντελώς προσωρινά , είς βάρος της στοματικής και γενικότερης υγείας μας πολλές φορές.

Στοματοπλύματα πού απελευθερώνουν οξυγόνο ή περιέχουν χλωρεξιδίνη προσφέρουν αρκετή βοήθεια.

Ταυτόχρονα πρέπει να αποφεύγεται ή  κατανάλωσης των προαναφερθέντων τροφών και ποτών καθώς επίσης κατανάλωσης καπνού και  στοματοπλυμάτων με αλκοόλ. 

Εφόσον δεν είναι δυνατόν ή αποφυγή των πιο πάνω τροφών και ποτών ,ας γίνεται τουλάχιστον στις μικρότερες δυνατές ποσότητες και βούρτσισμα των δοντιών το δυνατόν ενωρίτερα. 

Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών πλην των προαναφερθέντων βοηθά.

Σε περιπτώσεις Ξηροστομίας ή κατανάλωση άφθονου  νερού σε τακτικά διαστήματα και το ξέπλυμα της στοματικής κοιλότητας σίγουρα βοηθά.

Ένα ποτήρι με νερό δίπλα στο κρεβάτι μας και ή χρησιμοποίηση του την νύκτα σίγουρα φέρνει ικανοποιητικά αποτελέσματα .

Η κατανάλωση φαρμάκων πού προκαλούν ξηροστομία να γίνεται με μέτρο και πάντοτε σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες.

Η καθαριότητα των Οδοντοστοιχιών σύμφωνα με τις οδηγίες του Οδοντιάτρου μετά από κάθε γεύμα καθώς και ή αναγόμωση (γέμισμα)  αυτών σε τακτά διαστήματα επίσης βοηθά.

Πίνετε πολύ νερό κάθε μέρα (πάνω από 6 ποτήρια).

Β) Οδοντιατρική φροντίδα.

Μαζί με την προσωπική φροντίδα απαραίτητη η επίσκεψη σε Οδοντίατρο.
Αυτή θα έχει σαν αποτέλεσμα  την αντιμετώπιση ριζικά κάθε περιοδοντικού ή οδοντικού προβλήματος πού πιθανώς εμπλέκεται στο πρόβλημα.
Εφ όσον  δεν υπάρχει εστία μικροβίων μέσα στο στόμα τότε μπορούμε να εντοπίσουμε ευκολότερα το αίτιο και να το καταπολεμήσουμε.

Γ) Ιατρικός έλεγχος.

Εν συνεχεία εφ΄ όσον δεν λυθεί το πρόβλημα, απαραίτητος είναι ο Ιατρικός έλεγχος για έλεγχο , αναζήτηση και αντιμετώπιση  άλλων πιθανών αιτίων όπως χρόνιες καταστάσεις από ρινίτιδες, φαρυγγίτιδες κλπ με την βοήθεια από εξειδικευμένους γιατρούς.

Η αναζήτηση αιτίων πού έχουν σχέση με γενικές παθήσεις και δημιουργούν ξηροστομία και επομένως κακοσμία η απ΄ευθείας κακοσμία θα οδηγήσει αφ΄ ενός στην εξιχνίαση του αιτίου, αφ΄ ετέρου στην θεραπεία της πάθησης.


   Όταν παρ΄ολες αυτές τις παρεμβάσεις και τίς θεραπείες , η κακοσμία παραμένει λόγω "κακών" συνηθειών (σκόρδο, αλλαντικά, τσιγάρο κλπ) , τότε μπορούμε να καταφύγουμε σε παραδοσιακά μέτρα όπως το μάσημα αρωματικών φυτών  ( μαϊντανός, δυόσμος , δενδρολίβανο , γαρύφαλλο, κανέλα κλπ) , χρήση αποσμητικών κλπ
     Διότι βέβαια ο Οδοντίατρος έχει καθήκον παρ΄ όλη την κακοσμία να κάνει σωστά την δουλειά του, αλλά ο κοινωνικός περίγυρος δύσκολα την  ανέχεται.
Και δεν είναι δυνατόν να ασχολούμαστε με την "φρεσκάδα" του υπολοίπου σώματος μας και να παραμελούμε το στόμα μας !!!
Μία δροσερή αναπνοή βελτιώνει τις σχέσεις των ανθρώπων και ειδικά τίς ευαίσθητες διαπροσωπικές σχέσεις . Δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν ευαίσθητες σχέσεις με...αντιασφυξιογόνες μάσκες!!!

Όλα αυτά τά προαναφερθέντα, εφ΄ όσον τά έχομε υπ’ όψιν μας και τά τηρήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο , θα μπορούμε να έχομε μία καλύτερη στοματική  υγεία σε συνδυασμό με την καλύτερη δυνατή γενική υγεία και βέβαια πολύ καλύτερες  κοινωνικές  και προσωπικές  σχέσεις .

 Και μή ξεχνάτε.

Ένα φωτεινό χαμόγελο, μία δροσερή αναπνοή και ένα γλυκό φιλί μας φέρνει πιο κοντά. 
Πιο κοντά  στους ανθρώπους που αγαπάμε , πιο κοντά σ' αυτό που πιστεύω ότι ψάχνουμε όλοι ...την ευτυχία! 

 ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Χειρ. Οδοντίατρος 

Κριτσωτάκη Μαρία Ειρήνη

Φοιτ. Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ